Η BIM4eFM είναι η πρώτη επιχείρηση που παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης εγκαταστάσεων και κύκλου ζωής έργων με χρήση Building Information Modeling (BIM) στην Ελλάδα. Φιλοδοξούμε να συνεισφέρουμε με πρωτοπόρο ρόλο στο μετασχηματισμό τού –ελληνικού, για αρχή– κατασκευαστικού κλάδου.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΒΑΒΕΛ
«Οι σχεδιαστές και οι κατασκευαστές έχουν ήδη τις πληροφορίες που χρειάζομαι για να συντηρήσω/διαχειριστώ τα κτήρια, γιατί πρέπει να ξανακάνω αυτό που έχει ήδη γίνει;»
- Ανώνυμου ιδιοκτήτη
Έστω παραδοσιακό συμβόλαιο, στο οποίο οι εργασίες κάθε φάσης εκτελούνται από διαφορετικό παίκτη. Πολύ χονδρικά, η διαδικασία έχει ως εξής: οι διάφοροι μελετητές (αρχιτέκτονες, στατικοί, ηλεκτρολόγοι κοκ) αποτυπώνουν τη μελέτη σε σχέδια που απευθύνονται στον εργολάβο, παρέχοντάς του τις απαραίτητες πληροφορίες για να κατασκευάσει το έργο. Με τη σειρά του, ο εργολάβος παραλαμβάνει τα σχέδια, κατασκευάζει το έργο και το παραδίδει στον ιδιοκτήτη.
Και τώρα ο ιδιοκτήτης καλείται να διαχειριστεί τη φάση λειτουργίας / συντήρησης. Τι γίνεται όμως με τις πληροφορίες που χρειάζεται για να το πράξει; Ενδεικτικά:
«Συχνά ελλιπείς, χωρίς συνοχή, ευθυγραμμισμένες με ανάγκες κατασκευαστή, ελάχιστα χρήσιμες για ιδιοκτήτη» [1]
«Σε δύσχρηστη μορφή, καταλήγουν σε χαρτόκουτα σε κάποια αποθήκη, κίνδυνος να χαθούν/καταστραφούν. Το ξεπακετάρισμα και η εισαγωγή πληροφοριών σε ηλεκτρονικά συστήματα διαχείρισης μπορεί να πάρει χρόνια --> απώλεια χρόνου/χρήματος» [2]
«Πρόσβαση σε πληροφορίες και επικαιροποίηση αυτών δύσκολες, ανάλυσή τους πρακτικά αδύνατη» [3]
Απώλειες πληροφοριών κατά το hand-over μεταξύ των διάφορων φάσεων
Μιλάμε για έναν κανονικό Πύργο της Βαβέλ, που επιβαρύνει με κόστος και υπονομεύει το επίπεδο υπηρεσιών που παρέχει η εγκατάσταση.
Η ΛΥΣΗ: ΤΟ ΒΙΜ
Το τελευταίο βήμα της προσπάθειας της ανθρωπότητας να περιγράψει τα έργα που συνθέτουν το τεχνικό της περιβάλλον είναι το ΒΙΜ (Building Information Modeling): μια έξυπνη τριδιάστατη μοντελοκεντρική διαδικασία που δίνει στους επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου τη διορατικότητα και τα εργαλεία για να κάνουν αποτελεσματικότερο σχεδιασμό, κατασκευή και διαχείριση κτηρίων και υποδομών [4] – και τη δυνατότητα να βάλουν ένα τέλος στο φαινόμενο του Πύργου της Βαβέλ.
Όλα τα συμβαλλόμενα μέρη χρησιμοποιούν ένα μοντέλο για να αποθηκεύουν και να παίρνουν πληροφορίες, συνεπώς δε χάνονται πληροφορίες
Προσέγγιση κύκλου ζωής: φιλοδοξεί να εξετάζει τις διαφορετικές φάσεις της ζωής του έργου στη διαλεκτική τους αλληλεξάρτηση
εικόνα: www.autodesk.com
ΒΙΜ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Διεθνώς, η δυνητική αποτελεσματικότητα του BIM επιτυγχάνεται σπάνια. Η προσέγγιση του κύκλου ζωής παραμένει συχνά σε επίπεδο διακήρυξης, με τη χρήση του BIM να σταματάει συνήθως στην παράδοση του έργου στον πελάτη και να μην εκτείνεται στη φάση λειτουργίας/συντήρησης [5]. Ακόμη και αν ξεπεράσει τις φάσεις σχεδιασμού και κατασκευής, η αποτελεσματικότητά της απέχει, στις περισσότερες περιπτώσεις, πολύ από το επιθυμητό [6]. Τα παραπάνω έχουν γίνει κατανοητά στη διεθνή ακαδημία, και κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις σε συνεργασία με πανεπιστήμια, κυρίως στις ΗΠΑ και τη βόρεια και δυτική Ευρώπη, έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να καταπιάνονται με το ζήτημα. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μάλιστα συμπεριλάβει διατάξεις χρήσης ΒΙΜ στους οικοδομικούς του κανονισμούς.
Στο ελληνικό πλαίσιο τα πράγματα βρίσκονται σε πρωτόλειο στάδιο. Το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν έχει θέσει ακόμα το αντικείμενο σε προτεραιότητα, και το κράτος δεν έχει αναλάβει κάποια σχετική νομοθετική πρωτοβουλία. Αυτή η κατάσταση αντανακλάται στην αγορά: καμία ελληνική επιχείρηση δεν προσφέρει τέτοιες υπηρεσίες. Διάφορες επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες διαχείρισης εγκαταστάσεων το κάνουν χωρίς τη χρήση πρακτικών ΒΙΜ, πράγμα που θέτει ένα άνω όριο στην αποδοτικότητά τους και στην αξία που παρέχουν στον πελάτη.
"ΤΟ BIM ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ". ΓΙΑΤΙ;
Μεταξύ άλλων, επειδή:
- πρόκειται για μια αναπτυσσόμενη παγκόσμια αγορά που αναμένεται να δημιουργήσει έσοδα ύψους $11.7 δις έως το 2022 [7].
- η μετατόπιση της έμφασης της αγοράς στη μείωση του κόστους και την αειφορία που φέρνει η παγκόσμια κρίση ταιριάζει έξοχα με τη βασική λογική του ΒΙΜ.
- προωθείται από τους business leaders του κατασκευαστικού κλάδου παγκοσμίως - και από τις κυβερνήσεις χωρών που βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία του μεταπολεμικού κόσμου [ΗΠΑ, Βρετανία κοκ].
- ένα μοντέλο ΒΙΜ ισοδυναμεί με χίλια σχέδια!
ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ
1. Διαχείριση εγκαταστάσεων με χρήση ΒΙΜ
Το πεδίο
Ο κύκλος ζωής ενός τεχνικού έργου μπορεί χονδρικά να χωριστεί σε τρεις φάσεις: σχεδιασμός, κατασκευή, λειτουργία/συντήρηση. Αρκετή βιβλιογραφία [ενδεικτικά 8, 9] συνειδητοποιεί πως το μεγαλύτερο μέρος του κόστους του τεχνικού έργου βρίσκεται στη φάση λειτουργίας/συντήρησης, και πως ακόμα και μικρές βελτιώσεις στις σχετικές πρακτικές μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές μειώσεις του συνολικού κόστους. Η συνειδητοποίηση συνοδεύεται από αύξηση του ενδιαφέροντος για τη Διαχείριση Εγκαταστάσεων (Facility Management) [ενδεικτικά 10, 11, 12, 13], που γίνεται απαιτητικότερη όταν πρόκειται για δομές που εκτελούν πολύπλοκες λειτουργίες (αεροδρόμια, νοσοκομεία). Το πρόβλημα αποκτά αυξημένη βαρύτητα δεδομένης της παγκόσμιας κρίσης που σοβεί χωρίς ορατό τέλος στον ορίζοντα, επαναπροσανατολίζοντας την έμφαση της αγοράς στη μείωση κόστους και την αειφορία.
Η υπηρεσία
Η υπηρεσία βασίζεται σε μια πρωτοποριακή ηλεκτρονική πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών που χρησιμοποιείται για την αποτελεσματική διαχείριση της φάσης λειτουργίας/συντήρησης εγκαταστάσεων.
Η πλατφόρμα αυτή περιέχει μια αναλυτική οντολογία των διάφορων συστημάτων/υποσυστημάτων που λειτουργούν στην εκάστοτε εγκατάσταση, την ανάλυση αυτών στα συστατικά τους, καθώς και κλάσεις πληροφοριών (data classes) που απαιτούνται για κάθε συστατικό για την αποδοτική διαχείριση της φάσης λειτουργίας/συντήρησης. Οι πληροφορίες έρχονται στην πλατφόρμα από δύο κατευθύνσεις: οριζόντια (από τις προηγούμενες φάσεις τού κύκλου ζωής) και κάθετα (από τις διαδικασίες της φάσης λειτουργίας/συντήρησης). Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται πως οι ιδιοκτήτες και οι διαχειριστές έχουν στα χέρια τους όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται, σε ένα εύχρηστο format που αντικαθιστά τα χαρτόκουτα και τα ντοσιέ με ένα ζωντανό πληροφοριακό σύστημα που επικαιροποιείται διαρκώς.
Τα περιεχόμενα της πλατφόρμας και ο συνακόλουθος σχεδιασμός της έχουν προκύψει μέσα από εμβριθή ανάλυση της σχετικής παγκόσμιας επιστημονικής βιβλιογραφίας, και έχουν δοκιμαστεί στο πεδίο – συγκεκριμένα στην κατασκευή του τερματικού σταθμού του αεροδρομίου τού Άμπου Ντάμπι, έργο συνολικού ύψους $2.94 δις.
Εικόνα: KPF/abu dhabi airports
Σε ποιους απευθυνόμαστε με την υπηρεσία αυτή
Απευθυνόμαστε κυρίως στις επιχειρήσεις που διαθέτουν μεγάλες κτηριακές εγκαταστάσεις, ιδίως αν δραστηριοποιούνται σε απαιτητικούς στη διαχείριση εγκαταστάσεων τομείς [αεροδρόμια, νοσοκομεία, εργοστάσια, ξενοδοχεία κλπ].
2. Διαχείριση κύκλου ζωής έργων με χρήση ΒΙΜ
Έστω τεχνικό έργο που ξεκινάει σήμερα. Αναφερθήκαμε παραπάνω στον όγκο των πληροφοριών που θα χαθούν κατά τις ανταλλαγές μεταξύ των φάσεών του. Η παράδοση του έργου θα βρει τον ιδιοκτήτη χωρίς τις πληροφορίες που χρειάζεται για να διαχειριστεί επιτυχώς τη φάση λειτουργίας / συντήρησης της εγκατάστασής του - στην οποία αντιστοιχούν και τα συντριπτικά μεγαλύτερα κόστη του κύκλου ζωής ενός οποιουδήποτε έργου. Σπάνια γίνεται αυτό αντιληπτό όταν το έργο ξεκινάει· η οδυνηρή συνειδητοποίηση έρχεται μόνο κατόπιν εορτής.
Προλαμβάνειν εναντίον θεραπεύειν
Αν δεν οδηγήσει στην παραίτηση, η οδυνηρή συνειδητοποίηση οδηγεί στην προσπάθεια θεραπείας. Και η προσπάθεια θεραπείας λέει ότι ένα κομμάτι του προσωπικού πρέπει να πάει στην αποθήκη, να ξεπακετάρει τα κουτιά που άφησαν οι εργολάβοι και οι προμηθευτές με την ολοκλήρωση του έργου, να βρει τα εγχειρίδια των διάφορων μηχανημάτων που λειτουργούν στο κτήριο και να περάσει τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά στο ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης της εγκατάστασης (Computerized Maintenance Management Systems, CMMS). Μιλάμε για μια κοστοβόρα διαδικασία που μπορεί να πάρει χρόνια.
Το προλαμβάνειν, από την άλλη, υποστηρίζει μια προδραστική (proactive) προσέγγιση: να ξεκινάει κανείς το σχεδιασμό και την κατασκευή του τεχνικού έργου έχοντας στο μυαλό του το τέλος, τη φάση λειτουργίας/συντήρησης, και να συγκεντρώνει από νωρίς τις απαιτούμενες πληροφορίες.
Η υπηρεσία
Η υπηρεσία βασίζεται στην προαναφερθείσα πλατφόρμα, η οποία βοηθάει ακριβώς σε αυτό: παρέχει ένα συγκεκριμένο πρότυπο ανταλλαγής πληροφοριών κατά τη διάρκεια ζωής του τεχνικού έργου, όπου το κάθε συμβαλλόμενο μέρος στο τεχνικό έργο (είτε είναι εργολάβος, είτε προμηθευτής, είτε αρχιτέκτονας) εισαγάγει τις πληροφορίες που πρόκειται να απαιτηθούν στο μέλλον. Όταν λοιπόν το έργο παραδίδεται στον ιδιοκτήτη, παραδίδεται συνοδευόμενο από όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την αποδοτική διαχείριση της εγκατάστασης.
Εμβαθύνοντας: στο δρόμο για την κατανόηση της διαλεκτικής του κύκλου ζωής
Οι υφιστάμενες πρακτικές αντιμετωπίζουν τον κύκλο ζωής περίπου ως μια γραμμική, one-way ακολουθία ανεξάρτητων μεταξύ τους φάσεων.
Φυσικά, κανείς δε μπορεί να διαφωνήσει με το ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της φάσης συντήρησης / λειτουργίας επηρεάζονται από τις αποφάσεις που έχει ληφθεί στις προηγούμενες φάσεις. Μήπως όμως οι αποφάσεις της φάσης λειτουργίας / συντήρησης μπορούν, εκτός από το να επηρεαστούν, και να επηρεάσουν τις αποφάσεις που λήφθηκαν στις προηγούμενες φάσεις;
Και τι οφέλη μπορεί να φέρει μια τέτοια προδραστική προσέγγιση; Αυτό το ερώτημα εξιτάρει τους διευθυντές των τμημάτων ΒΙΜ των μεγάλων κατασκευαστικών ανά τη βόρεια Ευρώπη αυτή την περίοδο…
Σε ποιους απευθυνόμαστε με την υπηρεσία αυτή
Στο πρωτοπόρο κομμάτι του κλάδου, είτε πρόκειται για αρχιτέκτονες, είτε για πολιτικούς μηχανικούς, είτε για κατασκευαστές, είτε για ιδιοκτήτες. Στο κομμάτι αυτό που κατανοεί τη σημασία του ΒΙΜ και επιθυμεί να αναβαθμίσει τις πρακτικές του, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα την ποιότητα και την αξία των υπηρεσιών του.
3. Συνήθεις υπηρεσίες πολιτικού μηχανικού
Βεβαίως, αναλαμβάνουμε και όλες τις συνήθεις εργασίες πολιτικού μηχανικού – εξοικονομώ, ενεργειακά πιστοποιητικά, στατικές μελέτες, εκδόσεις οικοδομικών αδειών, κατασκευές, τακτοποιήσεις αυθαιρέτων κοκ.
___________________
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1. J. J. Goedert, P. Meadati, Integrating Construction Process Documentation into Building Information Modeling, Journal of Construction Engineering Management 134 (7) (2008) 509–516.
2. East, W., Construction-Operations Building Information Exchange (COBie), 2014, http://www.wbdg.org/resources/cobie.php?r=rpi
3. Schley, M., BIM for Facility Management - Managing for the Building Lifecycle, 2012, http://www.ifma-afc.org/docs/submissions/2012-04-BIM.pdf
4. Autodesk, BIM and the Future of AEC, https://www.autodesk.com/solutions/bim
5. Jordani, D. A., 2010. BIM and FM: The portal to lifecycle facility management. Journal of Building Information Modeling, Volume 6, pp. 13-16.
6. Lucas, J., Bulbul, T. and Thabet, W. (2013). An object-oriented model to support healthcare facility information management. Automation in construction, 281-291.
7. RICS, BIM rises in the United States, 2016, https://resources.rics.org/content/bim-rises-united-states
8. Peter E.D. Love, Jane Matthews, Ian Simpson, Andrew Hill, Oluwole A. Olatunji. A benefits realization management building information modeling framework for asset owners, Automation in Construction 37 (2014) 1–10
9. Jordani, D. A., 2010. BIM and FM: The portal to lifecycle facility management. Journal of Building Information Modeling, Volume 6, pp. 13-16.
10. Don Sapp (2014), “Facilities Operations & Maintenance”, http://www.wbdg.org/om/om.php
11. Shohet, I.M. & Lavy, S. (2004), “Healthcare facilities management: state of the art review”, Facilities, Vol. 22 No. 7/8, pp. 210-220.
12. Shire, B.; Maintenance and Facilities Management, 2011, Original Writing Ltd., Dublin
13. ISO 55000:2014, Asset management — Overview, principles and terminology, https://www.iso.org/obp/ui/#!iso:std:iso:55000:ed-1:v2:en